Begin bij de basis: Schep de juiste voorwaarden waarbinnen mensen gezond kunnen werken. Dat klinkt eenvoudig … een bureau, telefoon, koffiezetapparaat, laptop en reiskostenvergoeding. Af en toe een gesprek en een bedrijfsuitje. Maar er is veel meer nodig om je werknemers gezond te houden.

Uitval door stress op het werk

Werkstress leidt in veel gevallen tot verzuim en langdurige uitval van een werknemer. Uit onderzoek van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid blijkt dat psychosociale omstandigheden een grote rol spelen bij ziekte door het werk. En dat deze rol alleen maar lijkt toe te nemen. Ook het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten meldt dat 75% van de meldingen bestaat uit psychische aandoeningen (werkstress, overspannenheid en burn-out) en 26% uit aandoeningen aan het houdings- en bewegingsapparaat. De ziektes en aandoeningen worden bij het NCVB door bedrijfsartsen aangemerkt en gemeld als beroepsziekten, ziekten die zijn ontstaan door het werk en die zijn vastgesteld door een arts.

Smeulende conflicten

Verreweg het meeste ziekteverzuim wordt veroorzaakt door stress als gevolg van slechte sociale werkrelaties, smeulende of openlijke conflicten of te weinig waardering en sociale steun. Dit geeft aan hoe belangrijk goede relaties op het werk zijn. Om werkstress en verzuim te voorkomen, is het belangrijk om een psychosociaal gezonde werkcultuur te creëren.

Werkstress vóór zijn

Met een gezondere werkcultuur kun je als werkgever bewerkstelligen dat er minder verzuim is en je medewerkers vitaler zijn. Maar je verhoogt er ook hun werkvermogen en ’employability’ mee. Kortom: Gezonde medewerkers die blij naar hun werk gaan en nog lang bij je blijven werken.

4 voorwaarden voor een gezonde werkcultuur:

1. Waardeer je mensen

Ieder mens heeft een goede en eerlijke balans nodig tussen inspanning en beloning. En dat laatste gaat niet persé om salaris. Sterker nog, het gaat vooral om waardering. Recent onderzoek wijst uit dat maar liefst 40% van de Nederlandse medewerkers dit onvoldoende ervaart. Daar is dus nog veel winst te behalen. Daarnaast zijn baanzekerheid, en dus financiële rust, en ontwikkelmogelijkheden en carrièrekansen belangrijke aspecten. Ook geven veel mensen aan dat de geschreven en ongeschreven regels binnen de organisatie eerlijk moeten zijn. Voorkeursbehandelingen staan op de zwarte lijst.

2. Geef zeggenschap over taken

De meest mensen hebben de behoefte om zelf invloed te hebben op wat ze doen, in welk tempo ze dat doen en in welke volgorde. De combinatie van taken met hoge eisen en weinig eigen regelruimte leidt vaak tot werkstress en een gebrek aan motivatie en verbinding. Inspraak en regelmogelijkheden over de uitvoering zijn dus heel belangrijk om gezond te kunnen werken. Micromanagement hoort daar dus niet bij.

3. Bouw goede relaties

Goede sociale contacten op het werk en je gesteund weten door collega’s, zijn belangrijk voor een gezonde werkomgeving. Daarnaast zijn steun van je leidinggevenden en het krijgen van feedback onmisbaar voor medewerkers. Ook een gevoel van vertrouwen valt onder ‘sociaal kapitaal’. Conflicten op het werk, of het nou openlijk of ondergronds is, zijn grote boosdoeners als het gaat om de ervaren werkstress en het risico op ziekte en verzuim.

4. Herken en benut talent

Een medewerker kan werkstress ervaren als hij of zij onvoldoende kwaliteiten bezit om een bepaalde rol te vervullen. Ook als iemand te weinig persoonlijke hulpbronnen, zoals zelfvertrouwen, bezit om taken uit te voeren, kan dat stress opleveren. Maar het omgekeerde geldt ook. Als iemands talenten, kennis en vaardigheden niet worden benut, kan de medewerker stress ervaren door het onderpresteren of door een gebrek aan variatie. In beide gevallen heb je het dan over een ‘misfit’. En die kan uiteindelijk leiden tot uitval. Zorg er daarom voor dat je mensen zich kunnen ontwikkelen op professioneel én persoonlijk vlak. En zorg voor uitdagingen: nieuwe, relevante materie leren voor zowel de functie als de werknemer persoonlijk. Het doet ertoe.

Goed leiderschap

Als werkgever ben je verantwoordelijk voor het scheppen van een gezonde en veilige organisatiecultuur. Dat vraagt om bewuste keuzes en goed leiderschap. Maar het vraagt ook om monitoren. Met andere woorden: Houd altijd de vinger aan de pols! En steek de hand in eigen boezem als blijkt dat er één en ander aan schort. Dat hoort er ook bij.

De rol van de medewerker

Dan komen we op het onderwerp ‘persoonlijk leiderschap’, wat inhoudt dat de medewerker ervaart dat hij of zij invloed heeft op de eigen situatie. Mensen die dat in mindere mate voelen, verzuimen helaas vaker. Soms doen ze dat uit protest, een vorm van invloed uitoefenen, maar soms ook uit onmacht. En misschien klinkt het als een kip-eiverhaal, maar als een medewerker vrijheid en vertrouwen ervaart, zinvol bijdraagt en gewaardeerd wordt, toont hij of zij vaak meer persoonlijk leiderschap. Dat geldt ook als het gaat over mentale en fysieke gezondheid. Dat komt neer op het voelen van eigen verantwoordelijkheid, initiatief nemen en zorgen voor jezelf.

Zet het op de agenda

Het valt voor een werknemer niet altijd mee om het gedrag van je mensen te beïnvloeden. Persoonlijk leiderschap is tenslotte ook iets dat uit eerdere ervaringen voortkomt. Weet dat iemand die vaak positief wordt gewaardeerd en constructieve feedback krijgt op wat hij onderneemt, een sterker gevoel van invloed ontwikkelt. Voer het gesprek, zet het op alle manieren op de agenda: formeel én informeel, 1-op-1 én in de groep. Geef je werknemers aandacht! Daar begint elke gezonde ontwikkeling mee.

Bronnen: Om de content op Preventieplatform 111 feitelijk te onderbouwen, raadpleegt 111 uitsluitend kwalitatieve bronnen, wetenschappelijke studies en de eigen 111 experts.