Sinds corona is het thuiswerken een blijvertje geworden. Of in ieder geval deels. Thuiswerken heeft allerlei voordelen. Maar er zijn ook nadelen aan verbonden. Hoe kun je daarmee omgaan?

Vraag is: wat doen we eraan, binnen de gegeven situatie?

De mooie kanten van thuiswerken

Eerst maar even wat voordelen van thuiswerken. Allereerst zijn we natuurlijk meer beschermd tegen het coronavirus. Nog een voordeel is dat we minder reiskosten en reistijd hebben. Voor sommigen betekent dat ook een uurtje langer slapen. Minder reizen is ook goed voor het milieu en de luchtkwaliteit. En soms zorgt thuiswerken juist voor meer productiviteit omdat je minder vaak gestoord wordt.

Keerzijde

Dat laatste voordeel kan ook een nadeel zijn. Veel mensen werken namelijk te lang door. Andere grote nadelen zijn dat we minder bewegen, dat we sociale contacten missen en dat het lastiger is om een gezonde balans tussen werk en privé te hebben. Wat zijn daarvan de gevolgen?

Minder bewegen

Doordat we thuis de hele dag achter een beeldscherm zitten, krijgt ons lijf te weinig afwisseling. Daar komt nog bij dat de werkplek thuis vaak minder goed ingericht is. Veel mensen zitten nog steeds aan de keukentafel en op een slechte stoel. Als je dan ook nog iemand bent die ‘maar doorgaat’ (OK, er zijn ook veel mensen die de hele tijd de ramen lappen waardoor hun werk blijft liggen; ook niet ideaal), tikt dat behoorlijk aan.

Te weinig echt contact

Het mag dan soms heel fijn zijn dat er geen collega’s om je heen zitten te tetteren, we gaan ze op ook missen. Uit een internationaal onderzoek State of Remote Report 2020, blijkt dat een gevoel van eenzaamheid een nadeel kan zijn van het 100% thuiswerken. Hoewel de data uit dit onderzoek eind 2019 verzameld zijn, geven nieuwe onderzoeken het zelfde beeld.

Het gaat niet om het thuiswerken an sich. Dat wordt door de meeste mensen juist als prettig ervaren en ze willen dat ook graag in de toekomst zo houden. Het gaat om het 100% thuiswerken.

Natuurlijk zijn we niet helemaal tot ‘brood & water’ veroordeeld. We bellen en zoomen met elkaar. Veel zelfs. Maar dat vervangt het echte contact niet. Er gaat een belangrijke dimensie in de communicatie verloren. En omdat ons brein toch zoekt naar die echte connectie, is dat bovendien zeer vermoeiend. 

Horen we nog bij elkaar?

Als we teveel vanuit onze eigen persoonlijke ‘bubbel’ leven en werken, verliezen we makkelijker het gevoel van verbondenheid. Waar doen we het ook alweer voor? Waar horen we bij? Behalve dat velen de informele contactmomenten met collega’s missen, is er het gevaar dat mensen een beetje onthecht raken. Het is belangrijk voor je zingeving dat je voelt dat jouw inbreng onderdeel is van een geheel.

Hoe los je het op?

Deels thuis en deels op kantoor werken; afwisseling zorgt juist voor balans. Wat kan je zelf al doen? Houd bij thuiswerken vooral je normale werkpatroon aan. Een goede werkplek inrichten, met voldoende daglicht (zorg dat je naar buiten kunt kijken). Ga elke dag lunchwandelen. Sta ieder uur even 5 minuten op om een kleine fysieke taak of oefeningen te doen. Of bel een collega ook eens even ‘zomaar’. Uit onderzoek door TNO is gebleken dat veel mensen die thuiswerken minder vaak pauzeren. Doe dat wel! Je krijgt er weer een fris hoofd en wakker lijf van.

En werkgevers dan?

Als werkgever is het sowieso je taak om het welzijn van je medewerkers positief te beïnvloeden. Zonder betuttelend te zijn (want oh wat hebben we daar als Nederlanders een hekel aan). Op afstand is dat lastiger. Maar wees er vooral creatief in. Wat kan wel? Het blijven herhalen wat mensen moeten doen, is niet genoeg. Wat belangrijk is, is dat je als werkgever sociale contacten ook echt organiseert. Niet alleen online (met virtuele teamuitjes of een gezamenlijke ‘dagopening’) maar ook live.

Voor veel leidinggevenden is leidinggeven op afstand nog steeds een beetje zoeken. Medewerkers die thuiswerken zijn ‘uit beeld’. Daarmee is het lastig om te controleren of ze wel goed aan het werk zijn. En dat heeft ook geen zin. Helaas geeft een aantal deelnemers in een onderzoek van TNO (2021) aan dat ze daardoor soms een gebrek aan vertrouwen van hun leidinggevende ervaren. Hoe meer vertrouwen je geeft, hoe meer je het ook krijgt.

Een ander ‘gevaar’ is dat medewerkers niet precies weten wat er van ze verwacht wordt (en dus ook niet waar de bewegingsruimte ligt). Je kunt nu eenmaal niet even langslopen om te vragen (of vanuit je ooghoeken waar te nemen) of alles helder is. En dat is toch echt essentieel om op een prettige manier te kunnen werken. Drie punten zijn daarom van belang: stuur op resultaten, ga na of de opdrachten duidelijk zijn en check de haalbaarheid. Houd actief contact, niet alleen per email, maar pak ook af en toe de telefoon om echt even 1 op 1 te vragen hoe het gaat. De online teamvergaderingen geven nu eenmaal minder zicht op hoe het met individuen gaat.

Nogmaals: thuiswerken heeft veel voordelen. En het zal na de corona crisis een blijvertje zijn, daar mogen we wel vanuit gaan. “Thuiswerken gaat niet meer terug naar het niveau van voor de crisis”, zegt Jannes van der Velde, woordvoerder van werkgeversvereniging AWVN in Trouw (3 aug 2020). “Er zal ook na de crisis structureel meer thuisgewerkt worden.”

De crux is alleen wel dat we moeten afwisselen om in evenwicht te blijven. Fysiek, mentaal en sociaal. Het gaat dus om EN-EN-EN.